Het voorbije weekend ging ik luisteren naar Luc Van Overloop (klimaat grootouder) in het Romerohuis in Breendonk waar het CBB hem had uitgenodigd. Het was inhoudelijk heel gelijklopend met het klimaatbetoog van Nic Baltazar. In het gesprek achteraf bleek hoe iedereen met het prangende gevoel zit dat er echt iets moet gebeuren. Hopen dat de verkiezingen van 26 mei dit ook vertalen? Bergen we onze emoties in tussentijd ergens op? Maar dan nog betwijfel ik dat onze politici voldoende moed zullen hebben want er zullen altijd maatregelen genomen moeten worden die hier of daar pijn doen, onpopulaire maatregelen. En dat kan zuur opbreken bij een volgende verkiezingen, je moet maar politicus willen zijn…

Het woord participatieve democratie dat ik ken van een boek dat ik onlangs daarover gelezen heb komt opnieuw bovendrijven; het plan om gewone burgers op directe wijze te betrekken bij de politieke besluitvorming. Er zijn andere manieren om dat te doen dan een referendum, niemand wil scenario’s als dat van de Brexit. Na het lezen van dat boek en verschillende persartikels, ben ik hoopvol omdat er mogelijkheden zijn om onze oude democratie opnieuw jonger en sterker te maken. Door bijvoorbeeld vanuit een bewust burgerschap in bestuurlijke organen een aantal verkozen mandatarissen te vervangen door gewone (onverkozen) mensen en hen enkele jaren mee te laten besturen met een eigen kabinet van specialisten om hen te adviseren. En met eenzelfde loon, zodat ze hun job van verpleger, buschauffeur, groenteboer, dokter of vuilnisman een jaar lang of langer kunnen laten staan om te zetelen naast beroepspolitici. Ik ben er namelijk van overtuigd dat die mensen veel meer moed zullen hebben om die maatregelen te nemen voor een sociale transitie die het klimaat en de biodiversiteit sparen. We ervaren allemaal dat de politiek talmt en uitstelt. Van betonstop tot kilometerheffing, van beter openbaar vervoer tot herstel van biodiversiteit, van sociale transitie tot eerlijke economie toont ons beleid te weinig daadkracht. Blijft het zelfs verouderde mechanismen subsidiëren die de transitie tegenwerken.

We moeten het systeem veranderen. David Van Reybrouck ontleedt uitvoerig in zijn boek met de onsympathieke titel Tegen Verkiezingen (+link naar het boek in onze bibliotheek) wat er mis is met onze democratie en formuleert voorstellen voor een nieuwe participatieve democratie waar de burger veel directer betrokken is. Hij haalt bestaande voorbeelden aan die complementair kunnen zijn aan verkiezingen en die de democratie kunnen verfijnen. Hoe het wel kan bewezen o.a. de Ieren tijdens de vernieuwing van de abortuswet, een artikel hierover in de Correspondent van 24 mei 2018 vertelt daar meer over. Ondertussen wordt er ook in de Belgische duitstalige gemeenschap druk geëxperimenteerd met het inschakelen van gelote burgers bij het beleid en dat vind ik hoopvol. Maar politieke vernieuwing vraagt tijd en het is mijn gevoel en dat van velen, dat we zoveel tijd niet hebben als het gaat om het klimaat en de biodiversiteit.

Bewuste burgers beschouwen het dan ook als hun taak om ook nu tussen de verkiezingen door de mandatarissen te wijzen op hun verantwoordelijkheid. Zullen ze eindelijk luisteren? Iedereen roept al een hele tijd dat het 5 voor 12 is, het lijkt of de tijd zijn adem inhoudt. Bewuste burgers en jongeren stappen daarom keer op keer mee in de klimaatbetogingen waarvan er, naast de wekelijkse klimaat betogingen op donderdag, deze maand weer 2 heel belangrijke doorgaan in Brussel, namelijk: Rights Now op 12 mei gaat vooral ook over een sociale transitie, en op 24 mei de tweede Golbal strike for future, omdat we weten dat klimaat ontwrichting ons aller toekomst bedreigt. Omdat we willen voorkomen wat de mooie, maar niet te min wat droevige kortfilm Een verkeerde toekomst van Michael Roskam voorspelt.

Greta Thunberg de 16 jarige klimaat activiste sprak vorig jaar al tijdens de united nations climat change conference en riep op tot een verandering van het systeem. “Change the system, not the climate.” Ze klaagde aan dat politici wereldwijd de problemen niet serieus genoeg nemen, waardoor de toekomst onzekerder is dan ooit. Vroeg wijs als ze is vertelt ze ook dat de echte macht bij het volk ligt. Tijd dus om in actie te schieten.

Waarom het systeem hapert en wat we eraan kunnen doen daarover gaat het ook op 20 juni waar Manu Claeys (bekend van Ringland en van het pleidooi voor een klimaatintendant), komt spreken over Red de democratie. We hebben daar opnieuw actieve burgers bij nodig. Hier in Klein-Brabant willen klimaat jongeren ook in gesprek gaan met het bestuur en verdienen daarbij onze brede steun.