Delen is het nieuwe hebben is een slogan die tegenwoordig overal opduikt. Op zich is het niet nieuw. Gewoon even een ladder of een kruiwagen uitlenen aan je buren is een vorm van delen. Het is iets dat we in steden, dorpen en straten altijd al gedaan hebben, vrijblijvend en met de glimlach. We moeten dat vooral blijven doen want dat schept een leuke band, het is gewoon fijn om buren te helpen. Tegelijk zijn er ook een aantal interessante initiatieven die het delen organiseren en bevorderen en daarover gaat dit artikel. Delen verbindt mensen en het verkleint ook je ecologische voetafdruk, want je hebt minder spullen nodig. Meer schaarse grondstoffen kunnen daardoor in de grond blijven, beschikbaar voor komende generaties en de CO² uitstoot gelinkt aan productie en transport vermindert.

Een nodige tegenbeweging

Voor je jezelf enthousiast in een wereldwijd deelplatform inschrijft wil ik even een paar verschillen proberen uitklaren. Er komen voortdurend deelplatformen bij, sommigen zijn heel specifiek en allemaal leggen ze andere accenten. Toch worden ze allemaal samen vaak onder de verwarrende algemene noemer deeleconomie ondergebracht en dat doet niet altijd recht aan de bedoeling van de verschillende initiatieven. Neem bijvoorbeeld een gekend platform als Uber of Airbnb, waar beursgenoteerde winstmachines achter zitten, dat is iets heel anders dan een systeem zoals Lets en Zadenbib, die net een beetje de tegenbeweging belichamen voor de alom aanwezige markt, die alle vlakken van het dagelijks leven heeft gekoloniseerd. Een Uber en een Airbnb hebben fixe reclamebudgetten waarmee ze aan een sympathiek imago werken, dat wel even gerelativeerd mag worden. Ze staan in feite ver af van de burenhulp waarover ik het in de inleiding van dit artikel had. Tegenover hun financiële succes staat op lokaal vlak soms een problematisch verhaal van oneerlijke concurrentie die bovendien de leefbaarheid in bepaalde stedelijke buurten onder druk zet. Waar ik hier vooral wil op focussen zijn die initiatieven die ons als mens allemaal een beetje rijker maken zonder dat ze weinig of niets met geld/winst te maken hebben.

Delen doe je nooit alleen

Zeven jaar geleden werden we met ons gezin lid van LETS (local exchange en trading system) en zo leerden we een groeiend netwerk van gelijkgestemden, maar ook complementair heel diverse mensen kennen.  LETS is een heel breed deelinitiatief dat bestaat in verschillende landen en waar momenteel in Klein-Brabant – Vaartland een 90-tal gezinnen bij aangesloten zijn. Dat betekent niet dat je kan Letsen met iemand uit Frankrijk bijvoorbeeld.  Je kan alleen met je eigen Lets kring dingen uitwisselen en dat is ook het meest zinvolle (al bestaat er wel iets als interlets). Klein-Brabant is een deel van de Lets gemeenschap Pollekesland Leden helpen elkaar door eerder sporadisch dan regelmatig, diensten uit te wisselen.  Zoals bijvoorbeeld, computerhulp of kleine klusjes in en om het huis, ramen poetsen of boodschappen doen, e.d.  Of ze lenen iets uit van gereedschap zoals een zaagmachine of een hogedrukreiniger bijv. en af en toe worden er ook tweedehands spullen uitgewisseld of oogst overschotten uit eigen tuin.  Je vindt bij Lets dus een breed aanbod aan talenten en vaardigheden, ieder heeft zo zijn eigen persoonlijk aanbod en vraag. Daarvoor waarderen leden elkaar hier met pollekes. Lets is een soort van complementair muntsysteem met een eigen centraal digitaal uitwisselingsplatform en eigen spelregels.

Op vlak van je Lets buurt is het ook een fijn sociaal netwerk waardoor je tijdens groepsactiviteiten anderen beter leert kennen, en waar boeiende ideeën uitgewisseld worden.  Lets is karakteristiek een horizontaal deelplatform waarbij vrijwilligers idealiter, maar ook niet iedereen, afwisselend organiserende taken opnemen. Ben je niet zeker of er in jouw buurt wel een Letsgroep is ga dan op bezoek bij Lets Vlaanderen

Wat er allemaal kan groeien en bloeien als je deelt

Een ander heel specifiek deelsysteem zijn de zadenbibs.  Heb jij een tuin of ben je een plantenliefhebber met een groen balkonnetje, dan heb je er misschien al wel over gehoord?  Je leent hier gratis zaden en het leuke is dat je die helemaal niet moet terugbrengen. De zaden zijn er om gezaaid te worden, om uit te groeien tot volwassen planten die zelf opnieuw zaden produceren.  Op die manier wordt levend erfgoed verspreid onder een brede basis van tuiniers die elk een schakel zijn in de keten van biodiversiteit in tuinen, bloembakken- en samentuinen. Waar de professioneel vaak streeft naar uniformiteit zijn zowel in de natuur als in privé tuinen verschillen interessant.  

Heb je dus goed droge zaden van gezonde planten in je tuin dan kan je die naar de zadenbib in je buurt brengen.  Vrijwilligers zorgen ervoor dat deze zaden verdeeld worden over kleine zakjes en stellen ze ter beschikking van andere bezoekers en delers en jij kan voor jezelf zaden meenemen van andere tuiniers.  Wat er zoal in de aanbieding is bij de zadenbib in jouw buurt kan je nakijken via het online platform Mijntuin.org. Dat is tevens een website waar tuiniers kennis en tips met elkaar kunnen uitwisselen.   In de bibliotheek van Puurs – Sint-Amands vind je een zadenbib met een divers aanbod aan bloemen-, groenten- en kruidenzaden. Er zijn ook een zadenbibs in Londerzeel, Willebroek en in de vele andere steden en gemeenten.

Autodelers zien het rationeel, elke verplaatsing is anders.

Op vlak van georganiseerde deelinitiatieven wordt er bij autodelen echt niets aan het toeval overgelaten.  Je geeft je autosleutel immers niet zomaar af aan de eerste beste. Daarvoor bestaan er verschillende zeer goed werkende deelplatformen die voortbouwen op jarenlange ervaring.  Autodelen in België is in 2003 ontstaan uit het initiatief Taxistop in samenwerking met de BBL en de VVSG. Ondertussen zijn er vele verschillende vormen van autodelen, waarvan Cambio misschien wel het meest bekende is.  De meeste aanbieders met een eigen vloot zoals Cambio vind je in de steden, waar de vraag en bevolkingsdichtheid het hoogst is. Daarnaast heb je ook het zogenaamd P2P-autodelen zoals CarAmigo, Drivy en Tapazz. Dit zijn bedrijven die een digitaal deelplatform aanbieden waarop particulieren hun auto kunnen aanbieden en gebruikers een deelauto kunnen vinden.  Voor een volledig overzicht en meer informatie kan je terecht bij autodelen.net   

Autodelers weten dat je niet per se een auto hoeft te bezitten om er af en toe een te gebruiken, dat het financieel voordeliger is om een auto te delen en bovendien dat het een goede manier is om een duidelijk beeld te krijgen van wat je uitgeeft aan je verplaatsingen.  Door deze nuchtere kijk op kosten en voor- en nadelen van de ene vervoersmethode tegenover de andere, nemen de meeste autodelers ook vaker de fiets of het openbaar vervoer. Autodelen is een bewustwordingsproces waardoor je rationeel, flexibeler en creatiever om gaat met verplaatsingen.  De leukste vorm van autodelen is het kostendelend autodelen met buren, via het deelplatform cozycar.  Op deze manier deelt de gemeente Bornem een auto met haar inwoners en is er in Puurs centrum een autodeelgroep van buurtbewoners (Lees hierover ook het artikel over autodelen op deze website). Cozycar ondersteunt startende autodeelgroepen en bundelt veel info op de website.  De erg handige reservatiekalender die kan je alleen zien en raadplegen als je ook werkelijk bent aangesloten bij een autodeelgroep. In Gent worden zeer veel auto’s gedeeld via het deelplatform Dégage.

Op Wielekes

Niet alleen auto’s maar ook fietsen en bakfietsen worden gedeeld.  Misschien heb je In Puurs – Sint-Amands en Bornem, maar ook in vele andere steden en gemeenten de groene fietsen van Mobit al zien staan.  Je kan deze lenen met behulp van een app op je smartphone. Bekijk hoe het werkt op deze link

Een bijzonder deelinitiatief voor kinderfietsjes is Op Wielekes. Dat is een bibliotheek van kwalitatieve fietsjes op maat van elk kind.  Gedaan dus met een rij van te grote en te kleine fietsjes in de garage. Maar helaas nog niet in Klein – Brabant.  Toch kan daar snel verandering in komen. We zoeken mensen die hier mee hun schouders willen onder zetten. Buurtgroepen kunnen ondersteuning krijgen bij de opstart hiervan.  Is dit iets voor jou? Stuur ons dan vlug een mailtje en we brengen je in contact met andere vrijwilligers in je buurt die hieraan willen meewerken.  

Gedeeld door…

Delen zit ingebakken in de menselijke natuur.  Vanuit een groeiend besef, zij het nu economisch,sociaal of ecologisch, komen er voortdurend nieuwe initiatieven bij.  Teveel om in één artikel op elk initiatief dieper in te gaan. Hieronder nog een snelle greep uit het groeiende aanbod:

• In Willebroek delen bewoners via de leentuinen hun tuin met iemand uit de buurt
• Ben je als klussers niet aangesloten bij Lets dan vind je in de buurt gereedschap via Peerby
• Handig gereedschap delen kan ook als lid van de Werkbank in Opwijk
• Creatievelingen en knutselaar kunnen lid worden van Fablab Bender in Puurs – Sint-Amands en ter plaatse gebruik maken van hoogtechnologische apparatuur zoals 3D printers, lasersnijders  en nog veel meer.  Ook studenten die bijvoorbeeld een maquette bouwen voor hun studie kunnen er werken aan hun eigen project.  
• Wandelende en fietsende reizigers kunnen voor overnachting terecht bij particulieren via het platform Vrienden op de Fiets of ook Warmschowers.  
• Boeken dienen om gelezen te worden.  Laat ze dus niet ergens liggen bestoffen maar deel ze met anderen via de boekenruilkast.
• Hongerig van al dat delen?  Surf dan naar thuisafgehaald

Deze lijst is maar een greep uit wat er bestaat.  Ken je nog andere initiatieven, laat het ons weten.