We zijn in een nieuwe realiteit terechtgekomen, daarover wordt veel gezegd en geschreven. COVID-19 (in de volksmond ‘corona’) zet alles op zijn kop en vele initiatieven waarover wij hier de loftrompet afsteken werden omwille van de gezondsheidscrisis geschrapt.  En nog steeds is het niet evident om allerlei workshops en infomomenten te organiseren met vrijwilligers. Of om ernaartoe te gaan. Ook met een mondneusmasker neem ik, en velen met mij, geen risico, waardoor we onze contacten drastisch beperken.

Doemberichten en hoopvolle voorspellingen wisselen elkaar af op sociale media en in de kranten, maar niemand weet vandaag hoe de toekomst er zal uitzien. We weten wel dat elke voorspelling is gebaseerd op wat we kennen uit het verleden en aldus tekortschiet. Ondertussen orakelen opiniemakers erop los. Bij ONK blijven we liever met twee voeten op de grond. We zullen wel zien. De maandenlange stilte bij ONK zegt ook: het is ons niet duidelijk wat onze website op dit ogenblik kan bijdragen. We denken veel na. Bovendien bestaat er al een hoop aan digitale informatie en voelen we net de behoefte om naar buiten te stappen en zelf de handen uit de mouwen te steken -want dat geeft voldoening in deze nog steeds onzekere tijden- om op een heel praktische manier aan de toekomst te werken. Daarover in komende posts meer.

Een dankbaar voorbeeld voor de toekomst met meer dan 2 voeten in de aarde, is en blijft de zelfoogstboerderij die we ondanks COVID-19 gewoon van zonsopgang tot zonsondergang blijven bezoeken. Een plek die op een heel directe manier de verbinding legt tussen onszelf en de omgeving, het landschap, de boer en boerin, de andere oogsters. Met voedsel dat niet enkel lichamelijke voldoening schenkt maar ook mentaal. Je gaat in de open lucht oogsten zonder mondkapje. De physical distancing respecterend is er altijd wel iemand die een babbeltje ziet zitten. Je woelt in de aarde (die natuurlijke antidepressiva bevat), je ruikt, voelt en proeft, je zintuigen worden er aangesproken. Zelf oogsten betekent ook onthaasten. Dat is heel anders dan een supermarktbezoek.  Thuisgekomen laten we niets verloren gaan, we benutten zoveel mogelijk delen van de oogst. De steeltjes van de peterselie, het groen van de prei, het loof van de bietjes en de radijsjes. Het is allemaal verser dan vers en vraagt om mee in de pot te mogen met de rest van de groenten. Voedselverspilling, wat was dat ook weer? Terwijl we tijdens de coronaperiode opnieuw rust en gezelligheid thuis leren waarderen, experimenteren we erop los in de keuken met gezonde zelfbereide gerechten. We zijn daarin niet alleen, massaal herontdekken mensen dat genieten geen handenvol geld hoeft te kosten. We herontdekken volkstuintjes en samentuinen, parkjes. Onze eigen tuin wordt een tussenstap naar de bredere natuurlijke omgeving, we krijgen oog voor biodiversiteit vlak bij huis. Puur geluk.

Ik kan en wil niet spreken voor iedereen. Al mijden we even de sociale media en zijn we selectief wat nieuwsberichten betreft, we realiseren ons dat er bubbels zijn die een heel andere realiteit beleven. Bij ONK houden we ervan om het ook filosofisch te bekijken. Op de website van Filosofiemagazine, dat mee tot onze favoriete lectuur behoort lees ik vandaag: In een tijd waarin autoriteit, waarheid en het publieke debat onder druk staan, kan filosofie met heldere analyses richting geven. Dat klink misschien als een verkoopspraatje maar het is naar mijn ervaring waar. Het is moeilijk om een eigen heldere kijk te hebben op de situatie vandaag, als je elke dag overspoeld wordt door een niet stoppende stroom van berichten. Je verliest dan makkelijk de samenhang, de zin ervan. Er wordt bovendien volop misbruik gemaakt van allerlei truken om de publieke opinie te beïnvloeden of te manipuleren. Heldere analyses dus i.p.v. slogans, tijd nemen om je even te verdiepen in een of andere problematiek of project.

Het klinkt misschien niet hip, maar net voor de coronacrisis was ik opnieuw begonnen met breien. Met natuurlijke wol want dat voelde goed en de tinten zijn mooi. In die langzame handeling zie ik een gelijkenis met het leven van alledag. Zeker als het een fijnmazig werk is neemt het tijd in beslag. De schoonheid van het geheel ontvouwt zich pas na vele rijen steken, maar elke steek was nodig in het grote geheel. Door het veelvuldig gebruik van machines zijn we eraan gewend geraakt dat dingen snel klaar zijn, dat staats haaks op de organische logica van dingen die leven. Het leven omhelzen is openstaan voor de traagheid.  Iets dat ooit vanzelfsprekend was maar al meer dan honderd jaar uit de mode is geraakt, tegenover een toenemend geloof in vooruitgang, in machines en snelheid. Alles in ons leven moet snel klaar zijn en daardoor verliezen we de betekenis, de diepgang, de waarde van de meest simpele dingen die in verband staan met alledaagse zorg. Breien is weer iets anders dan bezig zijn op de smartphone. Ik weet, dat is zoooo verleidelijk, spelen, contact houden, informatie absorberen, fotootjes delen, de zoveelste like posten… Tijdens de lockdown was mijn derdehandse gsm aan vervanging toe. Het was eerst een niet onaangename verrassing. Maar, ik schrijf deze tekst die al weken in mijn achterhoofd rijpt niet toevallig neer op het moment dat ik diezelfde smartphone ergens ben vergeten. Ook ik ben een kind van mijn tijd en zeker niet perfect. Maar eerlijk, die vergeten smartphone voelt als een opluchting. Het coronatijdperk maakt ons nog meer afhankelijk van digitale communicatie. Daardoor worden we voortdurend weggerukt uit de realiteit van het hier en nu en onze aandacht geraakt versnipperd en verstrooid.  We moeten als mensen onze aandacht juist gericht gebruiken, dat geeft resultaat en voldoening.  Misschien is het een prima idee om die smartphone dus met regelmaat hier en daar achter te laten, of zonder te doen wanneer het kan. Multinationals zoals Google, Apple, Amazone en Facebook maken inmiddels handig gebruik van de balans die we door COVID-19 zijn kwijtgeraakt en maken nog meer winst (zo berichtte Oxfam). Misschien is kapitalisme wel een ergere ziekte dan het coronavirus. Hoe herstellen we daarvan?

Op zijn groene werkplek, zaadje per zaadje, al zeven jaar op rij, plant onze CSA-boer (lees ook : Over Duurzame landbouw door Tim Meys) de sla, de kool, de pompoenplanten. Eerst in kleine potjes en daarna in volle grond; in een bodem waarvoor boer en boerin zorg dragen. Een bodem zonder gif (herbiciden, pesticiden) maar wel vol leven. Het is een werk dat hele dagen in beslag neemt. Het is een werk dat het jaar rond hun volste aandacht krijgt. Ruim 200 lucky basterds zoals ik oogsten en eten hierdoor het jaar rond de lekkerste, gezondste, meest gevarieerde en duurzaam gekweekte groenten, al zien ze er niet altijd perfect uit. Straks stap ik weer op mijn fiets om zoals altijd de laatste 7 jaar, langs een van de korte maar mooie stukjes fietspad van onze streek daar naartoe te trappen. Als er iets mijn toekomstbeeld, mijn toekomstdroom bepaalt is dat het. Het vrije gevoel van op eigen kracht door het landschap te cruisen met mijn fiets; ademend, ruikend, observerend. Een landschap waaruit ik niet wil weg reizen omdat het grauw zou zijn, het is een landschap dat leeft. Een landschap dat ik van dichtbij ken, een landschap dat mij voedt, dat mij draagt en waarvoor ik, de leden van ONK en anderen, zorg willen dragen. In een cyclus van geven en nemen die verbonden is met de wisseling van de seizoenen, altijd anders en altijd in evolutie. Wetend dat dit proces een dynamiek heeft waarin elk levend wezen hoe minuscuul ook een rol speelt. Van bomen die onze lucht zuiveren tot bodembacterie, mycelium tot mier of rups, vlinder, kikker, vogel, vos of recent ook weer: de wolf (al blijft die voorlopig nog ver van Klein-Brabant); …en mensen met allerlei talenten en verschillende verhalen.

Voor wie zijn ogen en oren en andere zintuigen niet wil laten koloniseren door “big commerce” (en ook de meeste kranten behoren daartoe) is het dat wat de coronacrisis opnieuw bevestigt. COVID-19 komt niet uit het niets, het is net zoals bij de klimaatverandering een ramp waarop we met onze commerciële omgang met de wereld zelf hebben aangestuurd: door ons verlangen naar meer, goedkoper, sneller (in het bijzonder wat onze omgang met dieren betreft).  Toch hebben we de oplossingen in handen en die zijn gevarieerd en boeiend. We moeten opnieuw zelf actief durven te dromen van een mooi hier en nu dat niet wordt bepaald door product placement, consumptie en winstmaximalisatie, maar door echte waarden die ons als mens verbinden, met elkaar en de omgeving, en die ons voldaan en diep gelukkig maken. En dat komt niet vanzelf aangewaaid, dat vraagt ook om inspanningen, van doen maar ook van laten/een stap terug zetten, van willen evolueren. Het is een actief en zelfzeker we-zullen-wel-zien, stap voor stap, met de voeten op de grond.  Waarom zou je blijven bij de ouwe doorgedraaide commerciële koek die heel de wereld ziek maakt? Wetend dat we niet ongestraft alles zomaar naar onze hand kunnen zetten omdat we een onderdeel zijn van al die mooie fijnmazig verweven natuurlijke structuren die we nog maar pas beginnen te begrijpen.

foto www.brightlittledots.be